Ormanların Faydaları ve Yangınlar İçin Alınabilecek Önlemler

Son günlerde ülkemizde sıkça meydana gelen orman yangınlarında ormanlarımızın büyük bir maalesef ki kayboldu ve her yıl özellikle de yaz mevsiminde orman yangınları daha fazla oluyor. Bu yazımda ormanların faydalarından bahsetmek istiyorum. Dünyanın üçte birini kaplayan ormanların saymakla bitmeyecek faydaları vardır. Bundan ötürü ormanlarımızın bakımı ve temizliği konusunda üstümüze düşen sorumlulukları eksiksiz olarak yerine getirmeli, bu konu hakkında topluma bilgilendirici platformlar oluşturmalıyız. Eğitimlerde doğa ve orman bakımına da yer verilmeli, sorumluluk bilinci erken yaşlarda oluşturulmalıdır. Ormanların faydalarından sık sık bahsetmek bu bilinci sağlamlaştırmak hususunda çok önemlidir.

Ormanların Faydaları

1. Ürettikleri oksijen ile yaşamamıza önemli ölçüde katkı sağlayan ormanlar yaşamsal dengenin düzenini sağlamaktadırlar.
2. Yağmur gibi ekolojik dengenin önemli bir parçası olan düzenin devamlılığını sağlamaktadırlar. Ormanların kendi bölgelerindeki sistemi etkilemek ve yönetmek gibi bir etkisi söz konusudur.
3. Toprak kayması gibi afetlerin önlenmesine yardımcı olur. Kökleri ile toprağa sıkıca sarılması toprak kaymalarını önlemektedir.
4. Sel baskınlarının önlenmesinde fayda sağlamaktadır. Köklerindeki emici güç ve su akış hızını durdurma hususundaki rolü bu tür afetlerin yavaşlaması, daha minimalize edilmiş bir hasarla sonuçlanması gibi faydaları da bulunmaktadır.
5. Canlılara yuva olmaktadır. Kuş ve bir çok canlıya ev olan ormanlar, ağaç dalları, kovuklar aynı zamanda bu canlıların yaşamlarını idame ettirmesine, ekosisteme de olumlu fayda sağlamaktadır.
6. Hava temizliğini büyük ölçüde ormanlar gerçekleştirmektedir. Ağaçlar havada bulunan kirli maddeleri yok etme özelliği taşımaktadır. Bu kirli hava insanlarda ve doğal dengede oluşacak sorunların ortadan kaldırılmasına zemin hazırlamaktadır.
7. Toprak temizliğini en iyi şekilde gerçekleştiren ilk unsur ormanlar ve ormanları oluşturan ağaçların her birisidir. Toprakta bulunan zararlı maddelerin temizlenmesi, temizlenmeyen maddelerin bozulması hususunda büyük bir güce sahip olan ağaçlar doğal bir temizleyici görevi görmektedirler.
8. Gürültü kirliliği olarak adlandırılan yüksek seslerin emiciliğini gerçekleştiren ağaçların sesleri yutmak gibi bir özelliği vardır.
9. Ormanlar doğal klima görevi görmektedirler. Bitkilerin fotosentez yapabilmek için ihtiyaç duydukları karbondioksiti havadan kendi bünyelerine depolamaları karbondioksit fazlasından oluşan küresel ısınmayı engellemeye yardımcı olmaktadır.
10. Yer altı sularına katkı sağlar ve temizler. Ağaç köklerinin ve toprağın emici gücü sayesinde yeryüzünde bulunan ve yeryüzüne düşen suları emerek yer altı sistemine ulaşmasını sağlar. Ağaç kökleri suların temizlenerek ulaşmasına da katkı sağlar.

Yukarıda belirtilen ormanların dünyaya ve doğal sisteme sağladığı faydalar bugün ne yazık ki hem bilinçsiz kullanım hem de doğal sebeplerden ötürü zarar görmektedir. En büyük zarar ise yangınlardır. Orman yangınları doğal ve insani olmak üzere iki ayrı açıdan incelenebilecek sebeplerle ortaya çıkan, ağaçlık ve yeşillik alanların kısmen ya da tamamını yakarak bu alanı yok etmesidir. Orman yangınlarında bahsi geçen insani ve doğal sebepleri ayrı ayrı incelemek gerekir.

Doğal Sebepler

Tamamen doğal dengenin düzeni içerisinde oluşan, dış etken ( örn. insan bir dış etkendir ) gözetmeksizin oluşan yangınlardır.Doğal sebepler içerisinde; Kurak alanda çok yüksek seyreden hava durumları, iklim değişikliği ve iklimde meydana gelen dengesizlik, Yıldırım düşmesi, yanardağların patlaması ile ortaya çıkan lavlar gösterilebilir.

İnsani Sebepler

Dış etkenlerin sebebiyet verdiği, doğal işleyişin dışında seyreden durumların meydana getirdiği yangın sebebi ‘’insani sebepler’’ olarak belirtilmektedir. Bunlardan bahsetmek gerekirse; Söndürülmeden atılan sigaralar, söndürülmeden öylece alanda bırakılan mangal közleri (bunların rüzgar etkisiyle közlenip yeniden ateşe dönüşmesi mümkündür ve bu tür yangınlara çok sık rastlamaktayız.) Ormanlarda bırakılan, çöpe atılmayan cam ve cam kırıkları (Cam doğrudan güneş ışığını çekme gücüne sahiptir bu da çimenlerin tutuşarak hızlı bir şekilde alevlerin yayılmasına sebep olmaktadır.) Patlama ihtimali olan yakıcı nesnelerin (deodorant şişeleri vb.) ormanda çöp olarak bırakılması güneş ışınlarını doğrudan olması durumunda patlayıcı ve yanıcı etki göstermektedir.

Ormanların yok olması, tahribata uğramasının sanılandan çok fazla ve önemli zararları olmakla birlikte ekolojik dengeye de en büyük zararı orman yangınları vermektedir. Bunun için ormanların temizliği ve bakımı hususunda hassas olmaktan bahsederken aynı zamanda olası yangın ihtimaline karşı daima önlemler almak gerekmektedir.

Orman Yangınları için Alınabilecek Temel Önlemler

1. Halka açık olan, insanlar tarafından kullanılan ormanların (piknik, kamp vb. durumlar sebebiyle) görevlendirilmiş kişiler tarafından mümkün mertebe gözlem altında tutulması
2. Ormanların temizliğine ve bu temizliğin devamlılığına özen gösterilmeli.
3. Ormanda ateş yakılması, mangal yapılması gibi durumların ölçütlendirilmesi, güvenliğin sağlanması
4. Ormanlarda bulunan olası cam ve cam parçalarının, patlayıcı etki gösterebilecek maddelerin en kısa sürede temizlenmesini sağlamak
5. Yangın riski taşıyan (yüksek sıcaklığın hakim olduğu kuraklık oluşan alanlar) ormanlarda halka erişim kapatılmalı.
6. Ormanlık alanlarda sigara vb. yakıcı, yanıcı ürünlerin kullanımı yasaklanmalıdır.
7. Olası yangın durumunda halkı bilinçli kılmak adına belli aralıklarla ‘’ALO YANGIN 177’’ tabelaları koyulmalıdır.
8. Ormanlık alanlarda, bu alanlara yakın yerlerde yaşayan halka bu hususta bilgiler verilmeli, hatta bu kişilerin orman temizliği ve bakımı konusunda duyarlılığını yüksek seviyede tutmak adına belirli projeler düzenlenmelidir.
9. Belli metrekareyi aşan ormanların çevrelerinde gözetleme ve denetleme kuleleri, binalaları bulundurmak ve erken müdahaleyi hedeflemek bu konuda çok önemlidir. Hafif bir rüzgar, ilerlemeye başlayan yangın hararetli ve inatçı olduğundan daha fazla alanın tahrip olmasına sebep olacaktır.
10. Ormanlık alanların fazla olduğu bölgelerde sulama ve yangın söndürme ekipmanları yedekleri bulunacak şekilde yerleştirilmeli, bunların kullanımı halka öğretilmeli yahut bu ekipmanları kullanma yetkisi olan kişileri bu bölgelerde nöbetleşe görevlendirmeli.

Orman ve Doğa Ekosistemi Hakkında Yapılması Gerekenler

Ormanlar ve doğanın döngüsü bugün bir kısım insan için hayatları, geçim kaynakları, yaşam alanları, yaşama sebepleri iken bir kısım insan için oldukça sıradan, normal bir döngüdür. Ancak bu bilincin sağlanması, arttırılması ve daha geniş kitlelere ulaştırılması hem olası felaketlerin önüne geçmek hem de sistemin daha verimli bir devamlılık sağlaması açısından oldukça önemlidir. Bugün doğa ile iç içe olan belli kurum ve kuruluşlar belli etkinlikler ve projeler gerçekleştirmektedirler.

Türkiye’de Bulunan Çevre ve Doğa Bilincini Aşılayan Kurum ve Kuruluşlar

TEMA ( Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı)
1992 senesinde kurulan, erozyon ve kuraklaşma ile mücadele eden bir sivil toplum kuruluşudur.

T.C Çevre ve Orman Bakanlığı
Çevre ve Orman bakanlıklarının 2003 yılında birleşerek resmi gazete yayımlanması ile hayata geçen bakanlıktır.

TÜRÇEV (Türkiye Çevre Eğitim Vakfı)

ÇEVKO
1992 senesinde kurulmuş geri dönüşüm, ambalaj atıklarının geri kazandırılması projelerinde yer alan vakıftır. Ambalaj atıklarının, çevre kirliliğinin doğal sistem ve yangınlar üzerindeki rolüne istinaden faydalı bir diğer vakıftır.

ÇEVKOR (Çevre Koruma ve Araştırma Vakfı)
1991 senesinde, tam bir örnek durum teşkil eden Ege ve Dokuz Eylül Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından kurulmuş olan vakıftır.

TÜRKİYE ÇEVRE VAKFI (TÇV)
Daha temiz bir çevrede yaşamamız için yapmamız gereken çok şey var sloganı ile 1978 senesinde hayat bulmuş bir sivil toplum örgütüdür.

ÇEKÜL VAKFI (ÇEVRE VE KÜLTÜR DEĞERLERİNİ KORUMA VE TANITMA VAKFI)
1990 senesinde doğa ve kültürel mirası korumak amacıyla kurulmuş olan bir sivil toplum örgütüdür.
Yukarıda bahsi geçen vakıf ve kuruluşlar bugün doğal sistemi korumak, güçlendirmek ve insanları bilinçlendirmek adına çalışmalar düzenlemektedir.

Lütfen ormanlarımıza sahip çıkalım ve ormanlarımızı koruyalım. çocuklarımıza daha iyi bir gelecek bırakmak için ormanlarımızı korumak için yapılması gerekenleri yapalım ki çocuklarımıza daha iyi bir gelecek bırakalım.